Inwazja szrotówka kasztanowcowiaczka na terenie całej Polski oraz jego ogromny potencjał rozrodczy oznaczają, że bez naszej pomocy natura sama sobie nie poradzi. W związku z tym konieczne jest podjęcie kompleksowych działań w celu ratowania osłabionych przez szkodnika kasztanowców.
Istnieje kilka metod zwalczania szrotówka. Można je podzielić na metody mechaniczne i chemiczne. Znane metody naturalne, takie jak: osadzanie na liściach kasztanowców złotooków (Chrysopidae) i pasikoników (Tettigoniidae), które niszczą jaja i gąsienice szkodnika, pająków, które polują na dorosłe motyle, czy wabienie sikorek, które żywią się gąsienicami, są mało efektywne (tylko do 3 proc. larw ginie).
Metody mechaniczne
Najważniejszą, dość skuteczną, a jednocześnie prostą metodą walki ze szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem jest po prostu grabienie i niszczenie liści. Redukuje ono występowanie szkodnika nawet o 30 proc. W opadłych liściach wylęgają się i zimują poczwarki. Palenie czy zakopywanie liści (na głębokość co najmniej 30 cm, inaczej poczwarki mogą wyjść spod ziemi) wpływa znacząco na ograniczenie liczebności pierwszego pokolenia. Niestety, nawet bardzo dokładne grabienie nie gwarantuje stuprocentowego pozbycia się populacji szrotówka z naszego parku czy ogrodu, ponieważ część osobników może schronić się w żywopłotach czy krzakach lub – w czasie grabienia – spaść na ziemię.
Drugą mechaniczną metodą walki ze szrotówkiem jest lepowanie pni. Polega ona na otoczeniu pnia drzewa prostą opaską z folii nasączoną klejem oraz feromonem samicy szrotówka. Lepowanie pnia jest skuteczne jedynie w przypadku pierwszego, wychodzącego z ziemi i liści, pokolenia owada. Należy je zatem wykonać na przełomie marca i kwietnia, a następnie zdjąć lep.
Fundacja Nasza Ziemia nigdy nie korzystała z tej metody ochrony drzew. Do opaski przylepia się zbyt duża ilość innych, pożytecznych owadów – niekiedy szrotówek stanowi wśród ofiar mniejszość.
Metody chemiczne
Najbardziej znaną metodą chemiczną są iniekcje do pnia, czyli endoterapia potocznie zwana szczepieniami. Polega ona na wprowadzaniu do tkanek przewodzących drzew różnych substancji o właściwościach pestycydu – owadobójczych i grzybobójczych. Preparat rozchodzi się wewnątrz drzewa i dochodzi do liści, które stają się niejadalne dla gąsienic szrotówka. „Przedostaje się do liści naczyniami transportującymi wodę. Gdy larwa zje miąższ liścia zawierającego preparat, przestaje żerować. Ginie z głodu, nie w wyniku działania środka” – wyjaśnia prof. Gabriel Łabanowski. Dodatkową zaletą iniekcji jest jej wybiórczość – preparat działa tylko na szrotówka – a także ochrona drzew przed czekoladową plamistością liści powodowaną przez grzyb Guignardia aesculi, np. w Łazienkach Królewskich w Warszawie iniekcje stosowano już w tym celu w 1985 roku.
W 2004 roku Zakład Ochrony Lasu Instytutu Badawczego Leśnictwa przeprowadził doświadczenia z opryskami kasztanowców preparatami Dimilin 25 WP, Dimilin 480 SC w stężeniu 0,04-0,05 proc. (maj) oraz Rimon 100 EC w stężeniu 0,15 proc. (lipiec). Obserwacjom poddano także działanie japońskiego środka owadobójczego o nazwie chlotianidyna, który stosuje się w formie iniekcji do gleby pod okapem drzew w dawce 15 lub 30 gr substancji aktywnej na 15 l wody. Wszystkie trzy wykazały się wysoką skutecznością w eliminowaniu szkodnika. Należy jednak podkreślić, że żaden z preparatów nie działa wybiórczo na szrotówka. Podczas ich stosowania giną również inne owady.
Bardzo dobrym uzupełnieniem grabienia i utylizacji liści są pułapki feromonowe. Zawieszony na drzewie kominek, zawierający feromon samicy owada oraz truciznę, od kwietnia do września odławia samce szrotówka, zmniejszając tym samym populację szkodnika.
PAMIĘTAJMY!
Wybór metody ochrony drzewa powinien być uzależniony od jego stanu i pory roku. Jeśli kasztanowiec jest w w miarę dobrym stanie – nie traci wszystkich liści i owocuje, pielęgnujmy go, dokładnie usuwajmy liście i zawieśmy pułapkę feromonową. Jeśli natomiast stan drzewa z roku na rok się pogarsza – liście opadają już w lipcu i nie widać śladu owoców, dopiero wtedy sięgnijmy po chemię.
Harmonogram pielęgnacji i doboru metod pomocy kasztanowcom w zależności od pory roku:
|
styczeń, luty, marzec |
usuwanie resztek zasolonego śniegu |
|
przełom marca i kwietnia |
lepy feromonowe |
|
koniec marca do końca kwietnia |
iniekcje starym preparatem Treex |
|
koniec marca do połowy maja |
iniekcje nowym preparatem Treex |
|
od kwietnia do końca maja |
wlewki doglebowe, np. chlotianidyna |
|
od kwietnia do początku lipca |
opryski preparatami Dimilin lub Rimon |
|
od kwietnia do końca września |
pułapki feromonowe |
|
lipiec |
I grabienie i utylizacja liści |
|
lato |
podlewanie w razie suszy |
|
od sierpnia do listopada |
II grabienie i utylizacja liści |
Więcej o Programie Ochrony Kasztanowców: https://www.pomozmykasztanowcom.pl/index.php/page/jakpomoc
{youtube}k85ydo2FFR0{/youtube}